Tien procent van het budget van de Nederlandse gezondheidszorg wordt besteed aan zorg die verband houdt met dementie. Dat aandeel gaat de komende tijd fors stijgen waarschuwt prof. dr. Monique Breteler van het Erasmus Medisch Centrum. Leefstijl is een factor waarmee dementie uitgesteld kan worden.
Dementie is een achteruitgang van het cognitief functioneren. De aandoening ontwikkelt zich met name na het vijfenzestigste levensjaar. Geheugenverlies is het meest op de voorgrond tredende symptoom. Daardoor wordt het dagelijks functioneren belemmerd, soms in zeer ernstige mate. Opname in een verpleeghuis is in dat geval vaak de enige oplossing.Vaak gaat dementie gepaard met veranderingen in iemands persoonlijkheid en soms met verlies van (hand)vaardigheden.
Voor de huidige generatie Nederlanders geldt dat één op de drie vroeger of later dement zal worden. Hoe ouder mensen worden, hoe groter de kans dat zij met dementie te maken krijgen. Tweederde van de demente bejaarden leidt aan Alzheimer. Bij dementie zijn onomkeerbare veranderingen in de hersenen ontstaan. Daardoor is geen genezing mogelijk. Training kan soms wel een deel van de symptomen verzachten of camoufleren.
Mensen met een gezonde leefstijl krijgen gemiddeld pas op veel hogere leeftijd met dementie te maken dan mensen die ongezond leven. Verhoogde bloeddruk vergroot de kans op dementie. Prof. Breteler zou dan ook willen dat iedereen boven de 50 regelmatig zijn of haar bloeddruk controleert. Verhoogde bloeddruk op zijn beurt, is soms een gevolg van te veel en te vet eten, van het roken van tabak, of van fors alcoholgebruik.
Een bijzondere vorm van dementie is “alcoholische dementie”, nauwkeuriger “ziekte van Korsakov” geheten. Die wordt veroorzaakt door de combinatie van fors alcoholgebruik en een gebrek aan vitamine B-1. Het aantal geregistreerde patiënten ligt bij ongeveer 8.000 maar het werkelijke aantal ligt ongetwijfeld hoger.
Fins onderzoek door J. Rinne en medewerkers, heeft enkele jaren geleden aangetoond dat alcoholgebruik niet alleen tot de ziekte van Korsakov kan leiden, maar ook tot Alzheimer. Met name dronkenschap vergroot het risico op Alzheimer sterk. Eénmaal in de maand dronken gedurende een aantal jaren, zou de kans op Alzheimer verdrievoudigen. Bij tweemaal in de maand dronken zou de kans zelfs vertienvoudigen.
In het licht van het huidige excessieve alcoholgebruik door een deel van de jeugd, waarbij dronkenschap bewust gezocht in plaats van vermeden wordt, is het niet moeilijk te voorspellen dat dementie over enkele jaren de meest voorkomende volksziekte zal zijn.
Bij jongeren en jong volwassenen is het moeilijk om aandacht te krijgen voor iets wat hen over dertig tot vijftig jaar zal overkomen. Tegen een ongezonde leefstijl zullen daarom structurele belemmeringen moeten worden opgeworpen. Het roken is al op vele plaatsen in de maatschappij sterk teruggedrongen. Het alcoholgebruik zal eenzelfde weg moeten gaan.
Dingeman Korf