Recente onderzoeken in Illinois en in Berlijn, hebben aangetoond dat ook matig alcoholgebruik voorafgaand aan een operatie, het herstel kan vertragen. Het onderzoek bevestigt en versterkt daarmee de conclusies van het Deense onderzoek onder leiding van H. Tonnesen uit 1999.
Al meer dan een eeuw is bekend dat zwaar alcoholgebruik (5 of meer glazen per dag) de weerstand van het lichaam tegen bacteriële infecties verlaagt. Het immuunsysteem is door de alcohol verzwakt. Ook is al lang bekend dat een dergelijk fors alcoholgebruik in de periode voorafgaand aan een operatie, de kans op complicaties sterk vergroot. Vroegere onderzoekers dachten dat die toename van de complicaties een gevolg was van de vermindering van de weerstand.
Tonnesen en medewerkers hebben in 1999 aangetoond dat de toename van de complicaties niet alleen veroorzaakt wordt door vermindering van de weerstand tegen infecties, maar ook door een vermindering van de snelheid van herstel. Zij voerden hun onderzoek uit met 42 vrijwilligers. Een deel van hen kreeg het verzoek om één maand voor de operatie helemaal te stoppen met alcoholgebruik, het andere deel kreeg toestemming om tot de dag vóór opname in het ziekenhuis zijn gebruikelijke alcoholconsumptie voort te zetten.
De abstinente vrijwilligers bleken kort na de operatie minder problemen te hebben met hart en bloedsomloop, minder problemen met de ademhaling en een hoger zuurstofgehalte in het bloed. Kortom, zij hadden minder last van operatiestress. Daardoor verliep hun herstel sneller. En hoe sneller het herstel verloopt, hoe minder kans er is op complicaties. Tonnesen en medewerkers bevelen dan ook aan om voorafgaand aan een operatie enkele weken in het geheel geen alcohol te drinken.
Onderzoekers aan de medische universiteit van Loyola in Illinois hebben de rol van het immuunsysteem nader onderzocht. Zij zagen dat blootstelling aan alcohol, op het immuunsysteem een vergelijkbaar effect heeft als een infectie. De effectiviteit van het systeem wordt erdoor ondermijnd. Sterk vereenvoudigd gezegd : het immuunsysteem wordt als het ware bezig gehouden door de alcohol, en is dan niet meer voor honderd procent beschikbaar voor het bevorderen van een snel herstel na de operatie. De leidster van het onderzoekprogramma over alcohol, prof. dr. Elizabeth Kovacs, merkt hierbij op dat alcoholverslaafden vaker sterven aan longinfecties dan aan levercirrose.
Duitse medisch-biologische onderzoekers hebben met behulp van proefdieren experimenteel bewezen dat het immuunsysteem door alcohol ondermijnd wordt. Zij lieten een groep muizen gedurende acht dagen verdunde alcohol drinken, terwijl een controlegroep water te drinken kreeg. Vervolgens werden alle dieren geopereerd en daarna geïnfecteerd met longontsteking.
De muizen die alcohol gedronken hadden, werden in grotere aantallen, en ernstiger ziek dan de waterdrinkers. Ook produceerde hun lichaam meer cytokine, een stof die aangeeft dat het immuunsysteem tegen een zware infectie vecht.
Dit onderzoek is verricht onder supervisie van dr. Claudia Spies, specialist intensieve zorg aan het Charité Universiteitsziekenhuis in Berlijn. Zij constateert dat ongeveer 20% van de volwassenen die in het ziekenhuis worden opgenomen tot de matige drinkers behoort. Zij drinken twee tot drie glazen alcoholhoudende drank per dag. Van de mensen die na een ongeval met verwondingen in het ziekenhuis belanden, heeft bijna 50% kort daarvoor nog gedronken. Het gaat dus om een aanzienlijk deel van de patiënten.
Uit de muizenproeven concludeert dr. Spies dat ook matige drinkers na een operatie een grotere kans hebben op longontsteking, hartproblemen of ernstige bloedingen dan patiënten die voorafgaand aan hun opname geruime tijd niet drinken. Zij stelt : “Patiënten behoeven niet eens overmatig alcohol te gebruiken, om een significant hogere graad van complicaties te ontwikkelen”.
Het advies van Tonnesen is door één en ander nog steviger gefundeerd geraakt.