Meer dan twintig jaar geleden sprak de Europese Commissie zich uit voor het principe van informatieve etikettering. Bij de vaststelling in 2011 van een lijst van verplicht te vermelden ingrediënten, kregen alcoholhoudende dranken vrijstelling. Een recente publicatie stelt dat dit ten onrechte is. Eind 2014 wordt de etikettering geëvalueerd.
Het principe van informatieve etikettering is een uitvloeisel van de verplichting van overheden en gezondheidsinstanties om burgers te beschermen tegen bedreigingen van hun veiligheid of hun gezondheid die de betreffende burgers zelf niet kunnen overzien.
Bij de eerste Europese besluiten betreffende etikettering, ging het vooral om het verbieden van onbewezen beweringen. Veel zogenaamd “geneeskrachtige” producten moesten hun beweringen afzwakken. Dat betrof zowel drogisterij-artikelen als kruidenierswaren en alcoholhoudende dranken. In ons land bijvoorbeeld “Pleegzuster Bloedwijn”, die toen nog in advertenties werd aanbevolen tegen bloedarmoede.
De Europese ministers van volksgezondheid stelden destijds commissies in. Die moesten rapporteren over de wenselijkheid van vermelding van bestanddelen in bewerkte consumptieartikelen. Zo kwamen er besluiten over verplichte vermelding van toegevoegde vitaminen, van allergie veroorzakende ingrediënten als sulfiet of noten, of van conserveermiddelen.
In 2011 werd een nadere lijst van te vermelden zaken vastgesteld. De alcoholindustrie voerde achter de schermen een intensieve lobby tegen de verplichtingen die zij opgelegd dreigde te krijgen. En met succes. Alcoholhoudende dranken werden voorlopig vrijgesteld van de nieuwe bepalingen. Eind 2014 zal de Europese Commissie besluiten of alcoholhoudende dranken in de toekomst ook onder de verplichtingen zouden moeten vallen.
Vorige maand verscheen een publicatie in een Europees wetenschappelijk blad over volksgezondheid, waarin vooraanstaande onderzoekers pleitten voor uitgebreidere etikettering van alcoholhoudende dranken. Zij schreven dat consumenten beter geïnformeerd worden over de bestanddelen van een glas melk, een pak cornflakes of een flesje frisdrank, dan over de bestanddelen van alcoholhoudende dranken. Dat artikel heeft de discussie over de etikettering van alcoholhoudende dranken weer opgerakeld. Lang vóór december 2014 !
De auteurs constateren dat overgewicht een belangrijk probleem van de volksgezondheid aan het worden is. Calorische informatie over consumptieartikelen is daarom van essentieel belang voor consumenten die gezonder willen gaan eten en drinken. In veel landen is de levensmiddelenindustrie daarom verplicht om de calorische waarde op zijn verpakkingen te vermelden. Zij noemen het verbazingwekkend dat geen land ter wereld hetzelfde vraagt van de alcoholindustrie.
Behalve vermelding van calorieën, vragen veel landen ook vermelding van risico’s. De auteurs wijzen daarbij op de gedetailleerde voorschriften voor de vermelding van de risico’s van tabak. Ook met betrekking tot allergie veroorzakende bestanddelen kennen veel landen gedetailleerde voorschriften. Vermelding van het zoutgehalte is vaak eveneens verplicht. Ook met betrekking tot de vermelding van risico’s geniet de alcoholindustrie een vrijstelling.
De auteurs constateren dat verbreiding van informatie via de etiketten, met betrekking tot alcohol in verregaande mate onderbenut wordt. Zij noemen het verbijsterend dat geen enkel land vermelding van zoiets onschuldigs als het aantal calorieën of het zoutgehalte verplicht stelt voor de alcoholsector.
De auteurs stellen dat de uitzonderingspositie van alcoholhoudende dranken met betrekking tot de etikettering, consumenten berooft van de mogelijkheid om een verstandige keuze te maken. Zij constateren dat er geen gezondheidskundige argumenten zijn aan te voeren waarom alcohol een uitzonderingspositie zou mogen innemen. Alcohol dient volgens hen net zo behandeld te worden als andere consumptieartikelen.
Dingeman Korf