Overtreding van de leeftijdsgrens voor alcohol, maakt tot nu toe alleen de verstrekker strafbaar. De alcoholbranche heeft er jarenlang voor gepleit om ook de koper strafbaar te stellen. De regering is nu met een beter plan gekomen: er komt een verbod voor jongeren beneden de leeftijdsgrens om alcohol bij zich te hebben in de openbare ruimte.
Volgens de huidige Drank- en Horecawet is de verkoper van alcoholhoudende drank verplicht om zich ervan te vergewissen dat de koper de vereiste leeftijd heeft bereikt. Wanneer de koper een jongere is, dient deze zich te legitimeren. Wanneer de koper onmiskenbaar volwassen is, vervalt de legitimatieplicht. Wie alcoholhoudende drank verstrekt aan een jongere beneden de leeftijdsgrens pleegt een strafbare handeling.
Simpelweg de strafbaarheid uitbreiden tot de koper, zoals de alcoholbranche jarenlang heeft bepleit, stuit op juridische en praktische bezwaren. Juridisch omdat er dan sprake is van een duo-delict, een gezamenlijk plegen van een delict. Daarbij zijn beiden verdachte, en kunnen zich wederzijds beroepen op het zwijgrecht. Praktisch omdat de VWA de medewerking van de te jonge kopers nodig heeft om de illegale vèrkopers op te sporen.
Verder ligt de verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt binnen een horecabedrijf, een slijterij of een supermarkt, bij de betreffende ondernemer. Wanneer die de wet naleeft, en consequent bij jeugdige kopers om legitimatie vraagt, wordt het doel van de wet bereikt. Er vindt dan geen verkoop plaats aan personen beneden de leeftijdsgrens. Strafbaar stellen van die kopers is dan een overbodige maatregel.
Om de overlast en kleine criminaliteit door drinkende jongeren op straat tegen te gaan, heeft de minister gekozen voor het strafbaar stellen van “het aanwezig hebben van alcoholhoudende drank” in de openbare ruimte. Daarmee worden in één slag de koop, de consumptie en de doorverkoop aan anderen, strafbaar gesteld voor jongeren beneden de leeftijdsgrens. De formulering “aanwezig hebben” is ruimer dan “bezit”. Hiermee wordt bijvoorbeeld op voorhand de smoes ontkracht dat de betreffende drank niet het bezit van de jongere is, maar dat hij de drank alleen maar even naar iemand wegbrengt.
Het is de bedoeling dat het voorstel tot de hierboven omschreven wetswijziging, komend voorjaar bij de Tweede Kamer wordt ingediend. Of de maatregel effect zal sorteren, zal mede afhangen van de intensiteit van de handhaving. In ieder geval zal de maatregel ons inziens meer effect sorteren wanneer de leeftijdsgrens voor alle alcohol op 18 jaar wordt gesteld. Alcoholische overlast, geweldpleging en vandalisme houden niet op na het bereiken van de zestienjarige leeftijd.
Dingeman Korf