Sinds 2001 kent Nederland een BOB-campagne. Bedoeling is dat bij het uitgaan personen die met één auto reizen, uit hun midden een BOB kiezen, een “Bewust Onbeschonken Bestuurder” die nuchter blijft. Die kan dan na afloop de anderen veilig naar huis brengen, en daardoor bijdragen aan de vermindering van de onveiligheid in het nachtelijke verkeer.
Na een hoopgevende start, begint de BOB-campagne inmiddels sleetse plekken te vertonen. In 2005 constateerde Team Alert, een jongerenorganisatie voor verkeersveiligheid, dat de BOB nogal eens stoned was van de cannabis. Cannabis werkt ontspannend, waardoor de reactiesnelheid en de waarnemingsscherpte minder worden, en de bereidheid om risico’s te nemen groter wordt. Cannabis veroorzaakt een geheel met alcohol vergelijkbare vermindering van de veiligheid in het verkeer.
Team Alert doet overal in het land onderzoek bij discotheken en jongerenfestivals. Jongeren wordt gevraagd of zij vrijwillig mee willen werken aan het onderzoek. Zo ja, dan krijgt de BOB een stempel en legt aan het eind van de avond een blaastest af.
Vorig jaar constateerde Team Alert dat de BOB steeds vaker tòch alcohol bleek te drinken. Bij een controle in februari bij een disco in Uitgeest, bleek 31% van hen alcohol gedronken te hebben, en wel zoveel dat zij meer dan 0,2 promille alcohol in het bloed hadden. In maart, bij een feest in Ahoy een maand later, had “slechts” ruim 19% van de bestuurders meer dan 0,2 promille alcohol in het bloed. In oktober was het in Drachten echter helemaal mis met de BOB, maar liefst 42% van de mannelijke bestuurders en 16 procent van de vrouwelijke bestuurders had gedronken.
Afgelopen voorjaar deed Club Judge, een zelfbenoemde kwaliteitsinspectie van het uitgaansleven, een uitgebreid onderzoek naar het alcoholvrij zijn van BOB. Daarbij zijn tienduizend “uitgaanders” in de leeftijd tussen 18 en 35 jaar ondervraagd. Er werd geen blaastest afgenomen, uitsluitend gevraagd naar het alcoholgebruik die avond.
De uitkomst was schokkend. Maar liefst zeventig procent van de bestuurders verklaarde gedronken te hebben. Het waren vooral de mannelijke BOB’s die verklaarden een “paar glazen” gedronken te hebben. Maar liefst 91% van hen! Van de vrouwelijke bestuurders was dat 47 procent.
Gemiddeld ging het bij de mannelijke bestuurders om 3,6 glazen drank. Duidelijk minder dan de consumptie van hun passagiers, maar toch veel te veel om veilig aan het verkeer deel te kunnen nemen. Ook naar aantal glazen deden de vrouwelijke bestuursters het beter dan hun mannelijke collega’s. Hun gemelde consumptie bedroeg gemiddeld 1,9 glas.
Het nieuwe van de BOB-campagne is er af. Daardoor nemen steeds meer bestuurders het wat gemakkelijker met hun vrijwillige verplichting om nuchter te blijven. Daarnaast is de geloofwaardigheid van de campagne aangetast door een al te duidelijke associatie met Heineken, de mede-financier. De campagne is in een vicieuze spiraal terecht gekomen. Jongeren die als BOB veilig thuis zijn gekomen hoewel zij toch wat gedronken hadden, vertellen dat graag verder. En zo raakt het doel van de campagne steeds verder uit zicht.
Dingeman Korf