1 Juni jl. verscheen een rapport over de alcoholproblematiek in Europa, opgesteld door het IAS in Londen in opdracht van de Europese Commissie. Dat rapport bevatte tal van suggesties voor de dringend nodige aanscherping van het alcoholbeleid. Uit het afgelopen herfst gepresenteerde plan van aanpak, zijn die suggesties onder druk van de alcohollobby verwijderd of aanzienlijk afgezwakt.
In Europa wordt per inwoner meer alcohol gedronken dan in enig ander werelddeel. Alcohol behoort daardoor tot de top drie risicofactoren voor de gezondheid. Alcohol veroorzaakt of verergert 60 verschillende aandoeningen, variërend van ongemakken tot dodelijke ziekten, van gedragsproblemen tot kanker. Alcohol is verantwoordelijk voor 7,4 procent van alle gevallen van ziekte en voortijdige sterfte in de Europese Gemeenschap.
Op grond van bovengenoemde feiten deed het IAS een aantal aanbevelingen, zoals een strengere aanpak van de alcoholreclame, drastische verhoging van de gestelde minima voor de accijnzen, beperking van de verkrijgbaarheid van alcohol, een waarschuwing tegen de risico’s op de verpakking, en een strengere aanpak van alcohol in het verkeer.
De Zuideuropese wijnboeren en de Duitse en Tsjechische bierbrouwers reageerden op het rapport alsof zij door een wesp gestoken waren. Via hun lobby in Brussel wisten zij te bewerkstelligen dat de suggestie tot een drastische accijnsverhoging afgezwakt werd tot het voorstel om de accijnzen te verhogen met het inflatiepercentage. In feite dus een stilstand. Echter ook dit sterk afgezwakte compromis gaat Duitsland te ver. De Duitsers zouden 2,2 eurocent per liter meer moeten gaan betalen voor hun “volksdrank”. Duitsland ligt dwars, en heeft een negental andere lidstaten meegekregen. Deze maand moet de beslissing vallen. De wijnboeren hebben het voor elkaar gekregen dat het voorstel om een verplichte minimumaccijns op wijn in te voeren, van tafel is gehaald. Ook hier is Duitsland weer een van de boosdoeners. Het land heft tot nu toe geen accijns op wijn. Net als Oostenrijk, Italië, Spanje en Portugal overigens.
Strengere beperkingen voor de alcoholreclame zijn eveneens naar de prullenmand verwezen. Hetzelfde overkwam de suggestie van een gezondheidswaarschuwing op de verpakking.
Het nieuwe plan stelt nog slechts een aantal prioriteiten voor het beleid vast, zonder daar concrete maatregelen aan te verbinden. Als eerste noemt het de bescherming van jongeren en kinderen. Daarna beperking van het aantal doden en gewonden door alcoholgerelateerde verkeersongevallen. Vervolgens preventie van schade bij volwassenen, indamming van het negatieve effect op de economie en bewustmaking van de schadelijke effecten op de gezondheid. Als laatste tenslotte het verzamelen van betrouwbare statistische gegevens. Het nieuwe plan ontziet de alcoholbranche, beveelt slechts betere handhaving van bestaande wetgeving aan (bijv. tegen alcohol in het verkeer) en tendeert sterk naar nog meer effectloze voorlichtingscampagnes.
Eurocommissaris Kyprianou van volksgezondheid en consumenten-bescherming zegt hierover het volgende. “Binge drinking, alcoholgebruik door minderjarigen en rijden onder de invloed zijn reële problemen voor de volksgezondheid in Europa, met name bij jongeren”. Toch ontbreken concrete voorstellen om het drinken door minderjarigen tegen te gaan (bijv. betalen met bankpasjes met leeftijdsvermelding, of alcohol alleen nog maar verkopen in speciaalzaken) of voor verlaging van het maximale alcoholpromillage in het verkeer naar 0,2 promille. Even verder komt de aap uit de mouw, waar hij zegt : “Ik geloof ook dat het bedrijfsleven meer kan doen om alcoholgerelateerde schade te verminderen, een verantwoord drinkpatroon te bevorderen en de consument beter in te lichten”. Dat is hem duidelijk door de alcoholbranche ingefluisterd want eerder was hij redelijk enthousiast over het IAS rapport. Kyprianou wil dus veel meer overlaten aan zelfregulering door de alcoholbranche. Bijna twintig jaar ervaring met zelfregulering in Nederland, heeft echter laten zien dat daarmee geen matiging van de consumptie valt te bereiken. Voor de alcoholbranche staat veilig stellen van zijn economische positie voorop. Alleen onder die voorwaarde wil men meedoen met campagnes en maatregelen om de schade te beperken. Een mooi voorbeeld daarvan is de Nederlandse Bob-campagne. Eén persoon die niet drinkt, maar daar tegenover drie of vier passagiers die zich te buiten kunnen gaan. En op de posters vooral bier noemen, want Heineken is hoofdsponsor. Gezondheid en welzijn van de bevolking zijn de dupe van een aanpak door middel van zelfregulering. De alcohollobby is een alcoholmaffia.
Dingeman Korf