De regering heeft voorgesteld om supermarkten die alcohol verkopen aan jongeren beneden de leeftijdsgrens harder aan te pakken. Als zij voor de derde keer betrapt worden op die overtreding, zouden zij een tijdelijke sluiting van hun alcoholafdeling opgelegd moeten krijgen. De supermarkten hebben daar slechts onbegrip voor.
De leeftijdsgrenzen voor het kopen van alcohol (16 jaar voor bier en wijn, 18 jaar voor sterke drank), hebben een lange voorgeschiedenis van slechte handhaving. Twintig jaar geleden zegden de supermarkten toe die grenzen beter te zullen gaan naleven. Maar tot nu toe hebben de genomen maatregelen geen merkbaar effect gehad op het bemachtigen van alcohol door kinderen beneden de grens. Enkele maanden geleden bleek de slaagkans bij zwak-alcoholhoudende drank, in supermarkten nog boven de 90 procent te liggen !
Het begon in 1986. Toen startte de overheid een alcoholmatigingsbeleid. Dat was gebaseerd op de door de Tweede Kamer aanvaarde beleidsnota “Alcohol en Samenleving”. Die nota bevatte tal van suggesties voor nog nader uit te werken maatregelen. Onder andere voor een aanscherping van de handhaving van de leeftijdsgrenzen. De supermarkten en de alcoholbranche wisten de uitwerking daarvan op de lange baan geschoven te krijgen door zelfregulering te beloven.
Eind jaren negentig constateerde de toenmalige minister van volksgezondheid Borst dat die zelfregulering geen zoden aan de dijk had gezet. De overkoepeling van de supermarkten CBL, kwam daarop in 2002 met de campagne “Soms moet je nee verkopen”. Die was bedoeld om de aangesloten bedrijven en hun personeel te overtuigen van de noodzaak tot handhaving van de leeftijdsgrens. Merkbaar effect leverde de campagne niet op. Een volgende campagne, gestart in 2004 bracht, bleek al evenmin effectief bij het terugdringen van het drinken door minderjarigen.
De regering heeft geconstateerd dat met uitsluitend voorlichtingscampagnes geen resultaat geboekt kan worden. Daarom worden nu harde maatregelen voorgesteld. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel is vol onbegrip en speelt de vermoorde onschuld. Het wijst op zijn “inspanningen” voor een betere handhaving. De Telegraaf kopte 5 februari echter
Supers woest over alcoholverbod
Eerder al kregen caissières de verplichting opgelegd om bij twijfel aan de leeftijd van de koper naar een legitimatiebewijs te vragen. Onlangs kondigde het CBL aan dat met ingang van maart het kassapersoneel iedereen die er jonger uitziet dan 20 jaar, om legitimatie zou gaan vragen. De inschatting van “jonger dan twintig” blijft echter subjectief. Het is een zachte en bepaald niet waterdichte maatregel. Sommige jongens, en veel meisjes van 17 kunnen qua uiterlijk gemakkelijk voor 21 jaar doorgaan.
Maatregelen om overtredingen te voorkomen, staan verder geheel los van de strafmaat wanneer zo’n overtreding toch begaan wordt. De maatregelen die het CBL zelf neemt, vormen daarom geen argument tegen het vaststellen van een strafmaat, en al helemaal niet bij het bepalen van de hoogte van de strafmaat.
Verder vindt het CBL de voorgestelde straffen veel te zwaar. Eén tot maximaal twaalf weken geen alcoholverkoop, levert een enorm omzetverlies. Er zouden supermarkten failliet kunnen gaan. Wij denken dat de dreiging van een zware straf, de supermarkten ertoe zal bewegen om de leeftijdscontrole nu eindelijk eens effectief te gaan uitvoeren. Het geautomatiseerde systeem van het Bredase bedrijf HEM met leeftijdscontrole via de webcam, waarover wij mei vorig jaar berichtten, lijkt daar een goede mogelijkheid voor te bieden.
Tot slot: als een branche geen kans ziet om in eigen huis orde op zaken te stellen, dan lokt zij zelf overheidsingrijpen uit. Wetten moeten gehandhaafd worden. Zeker als het wetten betreft waarmee de gezondheid van onze kinderen verdedigd wordt tegen de omzethonger van commercieel belanghebbenden.
Dingeman Korf