Alcoholgebruik door jongeren beneden 16 jaar, moet volgens Horeca Nederland strafbaar worden gesteld. Denkt de Horeca dat die maatregel het drinken door jongeren zal tegengaan, of wil zij het eigen straatje schoonvegen?
Op het eerste gezicht lijkt het voorstel van Horeca Nederland een regelrecht en logisch uitvloeisel van het beginsel dat ieder mens verantwoordelijk is voor de eigen daden. Maar er vallen toch wel wat kritische kanttekeningen bij te maken.
In de eerste plaats gaat het hier om jongeren beneden de leeftijd van 16 jaar, minderjarige jongeren dus. Volgens de Nederlandse wetgeving zijn voor dergelijke jongeren de ouders mede-verantwoordelijk. Zoals wij juli jl. al in dit blad betoogden, kan het drinkgedrag van de jongeren niet los gezien worden van de drinkcultuur van de ouderen. Jongeren imiteren de ouderen, maar in verhevigde mate.
In de tweede plaats is het zeer de vraag of een verbod veel zal uithalen. Het zal ongetwijfeld op veel manieren ontdoken worden (oudere vriendjes de drank laten halen, leeftijdsdocument van iemand anders gebruiken, enz.). Verboden vruchten zijn nu eenmaal het lekkerst. Bovendien zit er niet één horeca-ondernemer op te wachten om dagelijks, zo niet meermaal daags, leeftijdscontrole door de politie in zijn zaak te krijgen. Een verbod heeft alleen zin als het tegen een kleine groep gericht zou zijn, en er voor het overige een breed maatschappelijk draagvlak voor zou bestaan. Dat vergt echter een mentaliteits- en gedragswijziging van de ouderen. Iets waar de Horeca ons inziens ook niet echt blij mee zou zijn.
In de derde plaats is de gebruiker van alcohol verantwoordelijk voor zijn wijze van gebruik, voorzover hij de gevolgen kent en kan overzien. In het ideale geval zouden producenten en wederverkopers van alcohol, de gebruiker dus moeten voorlichten over alle gevolgen die het gebruik met zich mee kan brengen.
Iedereen weet dat de reclame slechts de aangename kanten van een product naar voren brengt, en zwijgt over de onaangename kanten en de nadelen.
Die onevenwichtigheid in de overdracht van kennis naar de gebruiker van het product, maakt fabrikanten en verkopers van het product (mede-)verantwoordelijk voor de gevolgen van het gebruik. En de onevenwichtigheid van het aanbod : veel soorten alcoholhoudende dranke en weinig soorten fris en sap, betekent een verleidingssituatie waar de Horeca geheel alleen voor verantwoordelijk is.
Het is dus niet terecht dat de Horeca de verantwoordelijkheid probeert af te schuiven. En het toont aan dat er nog heel wat voorlichting richting ouders, scholen en jongeren zal moeten gaan, om zowel politiek als cultureel, draagvlak te creëren voor handhaving van de leeftijdsgrens. Daarbij zouden wij er voorstander van zijn als ons aloude ANGOB-motto “Niet afdwingen maar overtuigen” volop gehandhaafd zou kunnen blijven.