Diverse onderzoekingen hebben laten zien dat Nederlandse jongeren steeds ongezonder gaan leven. Het aantal zware drinkers in de leeftijdsgroep van 18 – 24 jaar is sinds 1990 sterk toegenomen.
De situatie is zeer zorgelijk.
Afgelopen herfst bleek uit een NIPO-onderzoek, uitgevoerd voor het NIGZ, dat steeds meer jongeren alcohol drinken. In de leeftijdsklasse van 16 – 25 jaar neemt het aantal niet drinkers af, vooral onder meisjes. Nog maar 8 procent van deze jongeren drinkt géén alcohol. Een paar jaar geleden was dat nog 18 procent.
Nog verontrustender dan de afname van het aantal niet-drinkers, is de toename van de hoeveelheid alcohol die de drinkers gemiddeld consumeren. Van de jonge mannen tussen 18 en 25 jaar, drinkt 27 procent onverantwoord veel (méér dan 20 glazen per week). Naarmate zij ouder worden, gaan zij meer drinken. In de leeftijd van 22 – 25 jaar drinkt bijna één op de drie jonge mannen (31%) onverantwoord veel. Van de jonge vrouwen tussen de 18 en 25 jaar drinkt 11 procent onverantwoord veel (méér dan 13 glazen per week).
De limiet van 20, resp. 13 glazen, wordt door de zware drinkers fors overschreden. Tweederde van de mannelijke veeldrinkers consumeert elke week minstens één keer 10 glazen op één avond.
Veel leerlingen basisschool drinken al.
Onderzoek door de Groningse GGD heeft laten zien, dat steeds meer kinderen van 10 – 12 jaar alcohol drinken. Dertien procent van deze kinderen in de basisschoolleeftijd, drinkt regelmatig alcohol : bier, wijn of een zoet mixdrankje. Vier jaar eerder dronk nog maar 10 procent van deze leeftijdsgroep alcohol. Onder de leerlingen van het voortgezet onderwijs hetzelfde beeld. In de leeftijdsgroep van 14 – 16 jaar drinkt 60 procent. Dat is 2 procent méér dan in 1996. En dat op een leeftijd dat zij nog geen alcohol mogen kopen !
Op 17-jarige leeftijd consumeren drinkende jongens uit het VO gemiddeld 16 à 17 glazen drank per week. Ongeveer de helft van de alcohol wordt gedronken op de zaterdagavond, een kwart op de vrijdagavond.
Jeugdarts en epidemioloog Wiegersma van de GGD, maakt zich vooral zorgen over het drinken op steeds jongere leeftijd. “Hoe jonger iemand ermee begint, hoe groter de kans wordt op overmatig gebruik op latere leeftijd”.
Kwestie van welvaart of van cultuur ?
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) deed een onderzoek naar het drinken, roken en blowen onder de Nederlandse jeugd van 15 tot en met 19 jaar. Twee maanden geleden kwam het rapport uit.
In de onderzochte leeftijdsgroep, blijkt 40 procent geregeld 5 of meer glazen alcohol te drinken op een avond. Het roken is licht gestegen, met nu 44 procent rokers in deze leeftijdsgroep. Het aantal cannabisgebruikers is in 10 jaar met 30 procent toegenomen.
Volgens onderzoeker J.Jansen neemt het gebruik van genotmiddelen onder jongeren al jaren toe. Hij denkt dat het vooral een welvaartskwestie is. Gemiddeld heeft een 18-jarige jongen ruim 300 euro per maand te besteden. Het grootste deel daarvan gaat op aan drank. Jansen denkt dat het feit dat een flesje Spa even duur is als een biertje, de alcoholconsumptie mede in stand houdt.
Wat kan er aan gedaan worden?
Om iets te doen tegen de voortschrijdende alcoholisering van de jeugd, moeten wij weten wat zij precies drinken, waarom zij drinken, en waarom zo veel. Beschikken over voldoende geld is één voorwaarde, maar zeker niet de enige.
Het NIGZ rapport concludeert : hoe jonger de drinker, hoe zoeter zijn drankje. Onder meisjes zijn zoete alcoholische drankjes het populairst. Beneden 18 jaar, drinkt 80 procent van de meisjes bij het uitgaan één of meer mixdrankjes (ca. 5 – 7 procent alcohol) op een uitgaansavond. Van hen geeft 40 procent te kennen ook regelmatig likeur te drinken, en 30 procent ook shooters. Likeur en shooters behoren tot de sterke dranken, en mogen niet verkocht worden aan personen beneden de 18 jaar. Jongens van 16 tot en met 25 jaar drinken vooral bier. Meer dan de helft van hen drinkt echter ook regelmatig mixdrankjes.
Mixdrankjes kunnen beschouwd worden als “leerdrankjes”. De zoete en fruitige (of aromatische) smaak ligt goed bij jongeren. Van de alcohol die er ook in zit, proef je betrekkelijk weinig. Daardoor zijn de drankjes vooral populair bij beginnende drinkers. Zij leren hiermee als het ware te wennen aan alcohol. Naarmate de leeftijd van de jongeren toeneemt, wordt de populariteit van mixdranken minder, vooral bij jongens. Jongens gaan dan vaak over op bier, of op de sterker alcoholische shooters (ca. 20 procent alcohol).
De redenen om te drinken, om veel te drinken, kunnen nog steeds in de bekende vier groepen onderscheiden worden : drinken om zichzelf te bewijzen (stoer doen), drinken om mee te doen (groepscultuur) drinken om de “kick” van de roes, en drinken als ontsnappingsmiddel.
Iets doen tegen het drinken van jongeren, vereist dan ook een aanpak op veel fronten. Handhaving van de leeftijdsgrens is er één. Maar ter ondersteuning daarvan is ook een voorlichtingscampagne richting ouders en opvoeders nodig. Accijnsverhoging kan ook een bijdrage leveren. Bemoeilijken van de verkrijgbaarheid van alcohol, kan ook een bijdrage leveren (bijv. geen mixdrankjes meer in de supermarkt). Enzovoorts.
Bovenal zal echter de cultuur van de jongeren moeten veranderen. En dat is de moeilijkste opgave. Want jongeren vormen geen geïsoleerde groep. Zij staan midden in de samenleving. Het drinkgedrag van de jeugd, kan dan ook niet los gezien worden van de plaats die de alcohol in onze cultuur inneemt. Jongeren volgen vaak het voorbeeld van ouderen, maar op hun eigen manier en met hun eigen heftigheid.
Dingeman Korf