De mythe van een gunstig effect van rode wijn op de levens-verwachting is inmiddels ruim een kwart eeuw oud. Recent gepubliceerd epidemiologisch onderzoek door een internationaal team van geleerden, heeft de “bewijzen” voor die mythe verder ondergraven. Resveratrool draagt niets bij aan de levensverwachting.
In 1992 wees een team van onderzoekers de stof resveratrool aan als de veroorzaker van het mysterie van de “Franse paradox”. Die stof zou de gezondheidsrisico’s van de Franse leefstijl compenseren. Die leefstijl wordt gekenmerkt door de consumptie van veel verzadigde vetten, een hoog tabaksverbruik en nog een paar ongezonde consumptiegewoonten. Dat alles zou moeten resulteren in een veel hogere sterfte aan hart- en vaatziekten dan in werkelijkheid het geval is.
Resveratrool behoort tot een groep stoffen die flavonoïden worden genoemd. Zij komen in een groot aantal planten voor. Een hoog gehalte is aanwezig in de schil van blauwe druiven, en daardoor ook in rode druivensap en rode wijn. De wijnhandel was er dan ook als de kippen bij om rode wijn te propageren als een preventief middel tegen hart- en vaatziekten.
Flavonoïden komen in veel planten voor. Het zijn stoffen waarmee planten zich verdedigen tegen infecties door schimmels en virussen. Resveratrool zit behalve in blauwe druiven ook in thee, pinda’s (ook in pindakaas), appels, bosbessen, cranberries, cacao, enz. Een ander flavonoïde waar een gunstig effect op de menselijke gezondheid aan wordt toegeschreven is quercetine, dat in uien voorkomt.
Met resveratrool zijn de afgelopen twintig jaar veel dierproeven gedaan. Die geven in meerderheid een positief effect te zien. Twee jaar geleden lieten Nieuwzeelandse onderzoekers zien dat een positief effect op de levensverwachting het sterkst was bij lagere levensvormen als gisten en bodemaaltjes. Bij insecten waren de effecten een stuk geringer.
Bij gewervelde dieren (vissen, muizen) was het twijfelachtig of er van een positief effect gesproken kon worden, behalve wanneer de dieren op een hongerdieet gehouden werden. Een hongerdieet vermindert de weerstand tegen infecties, onder andere tegen schimmelinfecties. Die verminderde weerstand zou dan door resveratrool weer op peil gebracht worden. De onderzoekers concludeerden dan ook dat er geen enkele reden bestond om aan voldoende gevoede mensen resveratrool als levensverlengend medicijn toe te dienen.
Het onlangs gepubliceerde onderzoek is verricht door een internationaal team van Amerikaanse, Spaanse en Italiaanse wetenschappers onder leiding van prof. dr. R. Semba van de Johns Hopkins Universiteit. Het is het eerste epidemiologisch onderzoek met betrekking tot resveratrool aan mensen, en werd uitgevoerd in Italië bij bijna 800 proefpersonen.
Van de proefpersonen werd de eetgewoonten en de medische status genoteerd. Daarnaast werd hun urine gecontroleerd op resveratrool en afbraakproducten daarvan. Zo werd vastgesteld wie veel en wie weinig resveratrool consumeerde. Het onderzoek werd na 3, 6 en 9 jaar herhaald.
Na afloop van de periode van negen jaar werd bestand opgemaakt. Het bleek dat de in de voeding geconsumeerde hoeveelheid resveratrool geen enkel effect had op de overlijdenskans of op het ontwikkelen van bepaalde ziekten als kanker of hart- en vaatziekten. De onderzoekers concluderen dat er geen enkele aanwijzing is dat het drinken van rode wijn, het eten van pinda’s of het eten van chocola, een mens gezonder maakt of zijn leven verlengt.
De uitkomst van het onderzoek zal wijnliefhebbers niet van hun gewoonte afbrengen. Misschien zullen zij wel in de mythe blijven geloven, want mensen geloven graag wat in hun kraam van pas komt. Maar zij en de wijnhandel, kunnen de niet-drinkers niet meer lastig vallen met die vals gebleken mythe.
Overigens dienen wij wel te bedenken dat de onderzoekers alleen gekeken hebben naar het effect van resveratrool op levensduur en op preventie van dodelijke ziekten. Met name de ouder wordende mens lijdt echter vaak aan kwaaltjes en ongemakken die helemaal niet levensbedreigend zijn. Een stof die dergelijke kwaaltjes tegengaat verbetert zijn gezondheid, maar dat blijkt niet uit de statistieken. Een positief effect van resveratrool op het welbevinden, valt dus (nog) niet uit te sluiten.
Dingeman Korf