terug

Sociaal drinken slecht voor de gezondheid

Wat vandaag de dag “sociaal drinken” heet, zou eigenlijk “sociaal geaccepteerd overmatig drinken” moeten heten. De sociale acceptatie van alcoholgebruik is te ver doorgeschoten. Daardoor zijn veel mensen zich niet bewust van het feit dat zij door hun drinkgedrag hun gezondheid benadelen.

Op 17 en 18 april verschenen in diverse dagbladen berichten onder koppen als “Sociaal drinken blijkt ongezond”. De bron van die berichten was een persbericht van het NIGZ. Dat bracht een korte samenvatting van een literatuurstudie door het Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen en Verslaving (IVO), die in opdracht van het NIGZ was uitgevoerd. Er was dus geen nieuw onderzoek verricht, uitsluitend gekeken naar de conclusies uit oudere onderzoekingen.

De literatuurstudie was gericht geweest op gezondheidseffecten van een consumptie van 3 tot 8 glazen drank per dag. Een hoeveelheid alcohol die tegenwoordig niet meer als excessief wordt beschouwd door een groot deel van de bevolking.

Een dergelijke hoeveelheid alcohol blijkt echter grote gezondheidsrisico’s met zich mee te brengen. De consument ervan heeft een grotere kans op sommige vormen van kanker en hersenbloedingen dan mensen die beneden de 3 glazen per dag blijven. Ook het stootsgewijs drinken (binge-drinking) van het totale “weekrantsoen” van bijvoorbeeld 28 glazen op één of twee avonden in het weekeinde, is zeer riskant. Het kan leiden tot acuut nierfalen, hartaandoeningen en hersenbeschadiging.

Volgens het IVO en het NIGZ, is vooral veel bekend over de gevolgen van gering alcoholgebruik (tot maximaal 3 glazen per dag) en van excessief gebruik en alcoholisme (meer dan 8 glazen per dag). Over de gevolgen van een tussenliggend alcoholgebruik is veel minder gepubliceerd.

Een verklaring voor dit verschil geeft het NIGZ niet. Maar een verklaring ligt voor de hand. Onderzoek naar alcoholisme wordt al meer dan honderd jaar verricht. Daar is dus veel over gepubliceerd. Dergelijk onderzoek wordt gestimuleerd vanuit de medische wereld en de zorgsector, en ook door enkele geneesmiddelenindustrieën.

Het onderzoek naar de gevolgen van (zeer) matig alcoholgebruik, is sterk op gang gekomen na de eerste publicaties over de Franse paradox. Die publicaties leken namelijk te wijzen op een gunstig effect van alcohol op de gezondheid. De alcoholindustrie was er daarom als de kippen bij, om op zijn kosten allerlei wetenschappelijke onderzoekingen te laten verrichten naar gezondheidseffecten van gering alcoholgebruik. Het resultaat was een stortvloed van publicaties.

Het IVO heeft gekeken naar vier groepen van ziekten. In de eerste plaats natuurlijk naar hart- en vaatziekten. Daarover wordt bericht dat vanaf 5 glazen per dag, de kans op coronaire hartziekten toeneemt. Stootsgewijs drinken geeft vooral een verhoging van de kans op een hartinfarct, hartritmestoornissen en coronaire hartziekten. Ook de kans op beroerten en herseninfarcten is vergroot in de consumptieklasse van 3 – 8 glazen. Alles bij elkaar een duidelijke waarschuwing dat de veelgehoorde bewering dat alcohol goed voor hart en bloedvaten zou zijn, in zijn algemeenheid absoluut onwaar is.

Jammer is het dat genoemd persbericht de waarschuwing meteen weer afzwakt, door als vaststaande zekerheid te poneren dat matig alcoholgebruik (tot 2 glazen) een beschermend effect heeft met betrekking tot bepaalde hartziekten. In de eerste plaats staat het wetenschappelijk nog steeds niet vast of alcohol het beschermend effect teweeg brengt, of andere stoffen uit alcoholhoudende dranken (bijv. flavonoïden).

In de tweede plaats is er alleen een beschermend effect te zien bij mannen van 40 tot 60 jaar. In de derde plaats moet de verbetering met betrekking tot hart- en vaatziekten bekocht worden met een verslechtering met betrekking tot andere ziekten. En in de vierde plaats zijn er vele manieren om genoemde verbetering te bereiken zonder alcohol te gebruiken (de bekende adviezen van meer bewegen, meer ontspannen, meer groente en fruit eten, enz.)

Over kanker bericht het IVO dat alcohol vooral het risico vergroot voor kanker in mond, neus, keel en slokdarm. Bij zwaar drinken wordt ook de kans op leverkanker vergroot, evenals die op darmkanker. Alcohol versnelt de groei van tumoren en vergroot de kans op uitzaaiïngen.

Bij alcoholconsumptie van 3 – 8 glazen per dag, treedt ook aantasting van hersenen en zenuwstelsel op. Langdurig gebruik van dergelijke hoeveelheden leidt tot krimpen van de hersenen en vermindering van de cognitieve functies. Ook stootsgewijs drinken tast op den duur hersenen en zenuwstelsel aan. Daarnaast kan het leiden tot acuut nierfalen.

Een waslijst dus aan ongezonde effecten, als gevolg van een alcoholconsumptie die nog sociaal geaccepteerd wordt. Het is daarom hoog tijd dat in onze cultuur de grens van wat sociaal geaccepteerd wordt, fors naar beneden wordt bijgesteld.

dr.ir. Dingeman Korf