Alcoholgebruik is de belangrijkste oorzaak van het plegen van vernielingen. Dat is de conclusie die voortkomt uit een analyse van 307 politiedossiers uit de regio Zuid-Holland Zuid over de periode april tot en met oktober 2007. Het onderzoek werd in opdracht van het Openbaar Ministerie uitgevoerd door een student van de Erasmus Universiteit
In het vorige nummer van dit blad schreven wij dat alcohol ons land tot één van de gewelddadigste van Europa maakt. Dat artikel handelde over fysieke geweldpleging: bedreiging, beroving, mishandeling, moord en doodslag. De inkt ervan was nog niet droog, of de kranten berichtten over een onderzoek naar materiële geweldpleging: vernieling en vandalisme.
Student J.Verhoeven van de Erasmus Universiteit verrichtte voor zijn afstudeerscriptie een onderzoek naar de samenhang tussen alcoholgebruik en vandalisme. Hij onderzocht daartoe 307 politiedossiers uit het politiedistrict Zuid-Holland Zuid (het rivierengebied). De uitkomst was voor insiders niet verrassend, vernielingen onder de invloed van alcohol worden vooral gepleegd door jongeren die op straat drinken of uit horecagelegenheden komen.
Oudere daders vaker onder de invloed
Evenmin verrassend was de constatering dat jongens de grote boosdoeners zijn, 92% van de vernielingen wordt gepleegd door jongens, tegenover 8% door meisjes. Wèl verrassend: alcohol speelt een grotere rol naarmate de daders ouder zijn. Bij de jongste “vandalen” (gemiddeld 14 jaar) speelt alcoholgebruik nauwelijks een rol. Zij hangen vooral rond op schoolpleinen, en plegen vernielingen (vooral ruiten ingooien) aan het eigen schoolgebouw. Bij daders tussen de 21 en 30 jaar is vrijwel altijd alcohol in het spel bij het doen van vernielingen. Maar liefst 85% van hen verkeert onder de invloed van alcohol bij het plegen van het delict.
De echte hangjongeren (gemiddeld 16 jaar) veroorzaken vooral overlast doordat zij op straat alcohol drinken, en schade aanrichten bij winkeliers en omwonenden. Geparkeerde auto’s en fietsen, uithangborden, tuinen en dergelijke zijn het slachtoffer. Deze jongeren gedragen zich soms zeer provocerend. Ze hebben de leeftijd bereikt (of bijna bereikt) dat zij alcohol mogen kopen en zijn daardoor lastiger aan te pakken dan de jongsten.
De “stappers” (gemiddeld 18 jaar) plegen vooral ’s nachts en in de heel vroege ochtend vernielingen. Zij komen dronken uit een café of discotheek, en plegen vernielingen op weg naar huis. Zij lopen over daken van auto’s, vernielen bushokjes, telefooncellen en ander straatmeubilair, stampen fietsen in elkaar, enz. In de horeca zijn vooral de barkrukken en de geluidsapparatuur het doelwit van deze jongeren.
Bij de plegers van vernielingen van 21 jaar en ouder is het beeld te divers om een algemeen beeld te kunnen schetsen. Uiteraard zijn hier nog veel “stappers” bij, maar ook wraakplegers en personen met psychische stoornissen.
Eén delict dat in de statistieken bij vernielingen wordt gerangschikt, wordt vrijwel nooit onder de invloed van alcohol gepleegd: het spuiten van grafitti.
Schadepreventie
De totale schade door vernielingen, bedroeg in 2002 voor geheel Nederland naar schatting 892 miljoen euro. Het alcoholaandeel hierin is niet gemeten. Wij denken dat wij gezien het vorogaande het alcoholaandeel op tenminste driekwart van het totale bedrag kunnen schatten ( dus zo’n 670 miljoen euro). Vijftien jaar geleden werd op basis van steekproeven het alcoholaandeel bij vernielingen reeds op tenminste tweederde geschat.
Op basis van zijn onderzoek adviseert J.Verhoeven de gemeenten om alcoholgebruik op straat zoveel mogelijk te verbieden. Daarnaast moeten horeca-ondernemers krachtiger worden aangepakt. Nog te vaak wordt doorgeschonken aan jongeren die al duidelijk onder de invloed zijn. Dat vergroot het probleem. En tenslotte zou de leeftijdsgrens naar 18 jaar moeten. De onderzoeker daarover: “Omdat veel jongeren van 14 en 15 jaar omgaan met jongeren van 16 jaar, is het voor hen gemakkelijk om aan alcohol te komen. Als de minimumleeftijd wordt verhoogd naar 18 jaar, zal het een stuk moeilijker worden voor jongeren van 14 en 15 jaar om aan alcohol tekomen”. Een argument dat wij in dit blad al herhaalde malen naar voren hebben gebracht.
Dingeman Korf