Op 14 december 1954, eerstdaags dus vijftig jaar geleden, werd de Stichting Alcoholvrije Bedrijven (SAB) opgericht. Gestart met de verzorging van één kantine op een bouwplaats, is het bedrijf in de loop der jaren uitgegroeid tot één uit de top tien van de Nederlandse cateraars. Het huidige SAB Catering verzorgt de catering in circa 270 bedrijfsrestaurants.
Het begin was zoals zo vaak een toevalstreffer. Een bouwonderneming wilde een kantine op een bouwplaats niet aan een particulier in exploitatie geven zoals destijds heel gebruikelijk, maar aan een professioneel bedrijf. Bovendien wilde die onderneming dat de kantine alcoholvrij zou zijn. Dus wendde men zich tot de toenmalige SOV Kantinedienst. Deze had statutair tot doel de exploitatie van alcoholvrije kantines voor het personeel werkzaam bij spoorweg-, tramweg- en autobusmaat-schappijen. De SOV had een sterke band met de NS, en voelde er weinig voor om in de bouwwe-reld te gaan avonturieren.
De vraag kwam zo terecht bij andere organisaties uit de drankbestrijdingswereld. Door de toenma-lige koepelorganisatie NCA (Nationale Commissie tegen het Alcoholisme), en de meeste bij haar aangesloten organisaties, werd toen besloten om een nieuwe stichting in het leven te roepen, gericht op het exploiteren van alcoholvrije kantines buiten de sector van het openbaar vervoer.
Op 14 december 1954 werd de stichtingsakte van de “Stichting tot Exploitatie van Alcoholvrije Hotel-, Restaurant-, Café-, Kantine en aanverwante Bedrijven” notarieel verleden. Omdat de statuaire naam van de stichting meer een doelstelling dan een naam was, werd de naam voor het dagelijks spraakgebruik Stichting Alcoholvrije Bedrijven, afgekort S.A.B.
Van bouwkantine naar bedrijfsrestaurant
In het begin van 1955 begonnen de aktiviteiten van de SAB met het exploiteren van één kantine op een bouwplaats. Al gauw volgden er meer. Het totale aantal wisselde echter sterk. Wanneer een bouwproject voltooid was, werd de kantine opgedoekt. Of het bouwbedrijf elders weer aan de slag kon, en of men dan weer een kantine wilde, moest afgewacht worden.
Voor de SAB was het dan ook een uitkomst toen men vaste voet kreeg in kantines van overheids-instellingen en bedrijfsleven. Hier had men geen last van wisselende omstandigheden als in de bouwwereld. Hier kon men langlopende contracten aangaan, of zelfs contracten zonder vaste einddatum en met een behoorlijk lange opzegtermijn.
In de beginjaren lag de nadruk vooral op de verstrekking van koffie. Bijkomende artikelen waren thee, frisdranken, koek en snoep en vaak ook tabaksartikelen. Geleidelijk verschoof de nadruk naar de verzorging van complete lunches. Het zelf meenemen van een lunchpakket naar je werk werd hoe langer hoe zeldzamer. Sommige bedrijven ontmoedigden die praktijk zelfs.
De verstrekking van broodjes en beleg, van soep, melk, kroketten, yoghurt en fruit werd steeds belangrijker. De tabaksartikelen verschoven naar de achtergrond of verdwenen helemaal uit het assortiment. Koffie bleef heel belangrijk, maar dan verstrekt halverwege de ochtend, of door het personeel op ieder gewenst moment uit een automaat te betrekken.
Tegen de tijd dat de SAB vijfentwintig jaar bestond, waren veel bedrijfskantines omgevormd tot personeelsrestaurants. Volledige verzorging van de lunch was daar standaard.
Groei en verandering
Bij het 25-jarig bestaan was het aantal kantines en bedrijfsrestaurants gestegen tot 70. Hier waren nog maar 5 kantines op bouwplaatsen bij. De grote toename van het aantal bedrijfsrestaurants kwam daarna. In die tijd gingen steeds meer potentiële opdrachtgevers zich bezinnen op de kern-doelstellingen van hun bedrijf of dienst. Het in eigen beheer exploiteren van een bedrijfsrestaurant, behoorde daar in de regel niet toe. Dus werd dat steeds vaker uitbesteed. Dat ontlastte meteen de afdeling personeelszaken van de taak om restaurantpersoneel te werven, waar men kennis en ervaring had bij het werven van typistes, bankwerkers of elektriciens.
Door de toename van het uitbesteden van het bedrijfsrestaurant, groeide de markt voor catering. Van die groei profiteerde ook de SAB. Bij het 35-jarig bestaan exploiteerde men al 165 kantines en bedrijfsrestaurants. In tien jaar tijd was het aantal meer dan verdubbeld ! Momenteel zijn het er zo’n 270.
De veranderende omstandigheden noopten op een gegeven moment ook tot een structuurverandering van het bedrijf. De Stichting Alcoholvrije Bedrijven werd gesplitst in een werkmaatschappij, met de naam SAB Catering, en een houdstermaatschappij Stichting SAB. De Stichting SAB is eigenaar van de aandelen van het cateringbedrijf.
Wat niet veranderde was de statutaire doelstelling van het bedrijf. Anno 2004 lezen wij in de statuten:
“De vennootschap heeft ten doel het oprichten en exploiteren van alcoholvrije hotel- , restaurant- , cafébedrijven en bedrijfsrestauraties, alsmede het exploiteren van automaten voor de verkoop van alcoholvrije consumptieartikelen, benevens het verrichten van al hetgeen in de ruimste zin daarmede verband houdt, zulks ter bevordering van de vermindering van het gebruik van alcoholhoudende dranken”.
SAB Catering keert wanneer mogelijk dividend uit aan de aandeelhouder. Die aandeelhouder, Stichting SAB, heeft in moderne termen tot doelstelling het bevorderen van het gebruik van alcoholvrije dranken en het bijdragen aan de matiging van het alcoholgebruik. Dat gebeurt via het uitkeren van subsidies voor projecten van derden die een bijdrage leveren aan genoemde doelstelling. Zo heeft Stichting SAB onder andere een bijdrage verleend voor de uitgave van het jubileumnummer ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van ons blad “de Geheelonthouder”.
Dingeman Korf