Een viertal politieke partijen heeft bij de Tweede Kamer een gezamenlijk voorstel tot wijziging van de Drank- en Horecawet (DHW) ingediend. Kern van het voorstel is verhoging van de leeftijdsgrens voor de verstrekking van zwak-alcoholhoudende drank van 16 naar 18 jaar. Daarmee sluit Nederland zich aan bij de meerderheid van de landen van de Europese Unie.
Dat veel alcohol slecht is, was al in de oudheid bekend. Volgens een Romeinse mythe zou de halfgod Vulcanus mismaakt geboren zijn omdat hij in dronkenschap was verwekt. Waarschuwingen tegen (fors) alcoholgebruik waren oorspronkelijk vooral een zaak van de religie. Met de opkomst van de moderne staat werd alcohol mede een zaak van staatsbemoeienis.
De eerste Nederlandse Drankwet werd van kracht in 1886. Daarin was alleen voor sterke drank een leeftijdsgrens vastgelegd, en wel bij 16 jaar. In 1932 werd een geheel herziene Drankwet van kracht, die voor zwak-alcoholhoudende drank een verstrekkingsleeftijd van 16 jaar en voor sterke drank van 18 jaar eiste. In 1967 werd een geheel herziene wet van kracht, nu Drank- en Horecawet (DHW) geheten, die de alcoholbranche meer vrijheid gaf, maar de leeftijdsgrenzen onveranderd liet.
De huidige Drank- en Horecawet dateert van het jaar 2000. De leeftijdsgrenzen voor de verstrekking van alcohol zijn daarin op 16 en 18 jaar gehandhaafd. Nieuw is de toegevoegde bepaling dat de bedrijfsmatige verstrekkers van alcohol de leeftijd van de klant vooraf moeten controleren. Een bepaling die zowel door de horeca als door de supermarkten systematisch is ontdoken.
Volgens het nu ingediende wetsvoorstel gaan op één na alle leeftijdsgrenzen van 16 jaar uit de DHW verhoogd worden naar 18 jaar. De enige uitzondering is de geëiste leeftijd voor personeel van de verkopers van drank en voor barvrijwilligers van sportverenigingen. De verhoging gaat dus gelden voor het kopen van zwak-alcoholhoudende drank, voor de leeftijd waarop een jongere zonder toezicht in een slijterij mag verblijven en voor de leeftijd waarop een jongere in het openbaar alcohol mag bezitten.
De intensieve voorlichting over de leeftijdsgrens van 16 jaar richting ouders en scholen, en door de stickers in de supermarkten, heeft erin geresulteerd dat sinds 2003 het alcoholgebruik door 12-, 13,- en 14-jarigen flink is afgenomen. Onder de 15-jarigen is echter nog nauwelijks een afname te bespeuren. Van een verhoging van de leeftijdsgrens naar 18 jaar kan dus verwacht worden dat in ieder geval het alcoholgebruik door 15- en 16-jarigen flink zal afnemen.
Verhoging van de leeftijd waarop met (regelmatig) alcoholgebruik wordt begonnen, betekent allereerst gezondheidswinst voor de betreffende jongeren. Ook is verhoging van de wettelijke grens een steun in de rug voor ouders die hun kinderen zo lang mogelijk alcoholvrij willen houden. In de zorg zullen de kosten dalen, zowel door vermindering van het aantal comazuipers beneden de 18 jaar, als door vermindering van het aantal behandelingen op de Spoedeisende Eerste Hulp (SEH) van de ziekenhuizen. Van de slachtoffers van alcoholgerelateerde ongevallen valt 40% in de leeftijdsklasse tot en met 19 jaar. Dat zijn er jaarlijks circa 9.600 .
Een belangrijk neveneffect van het vaststellen van één leeftijdsgrens voor alle drank, is dat dit een einde maakt aan veel verwarring. In een wat verder gelegen verleden was de situatie duidelijk. Je had bier, wijn en sterke drank, met respectievelijk alcoholgehalten van circa 5, 11 en 35 procent. De alcoholbranche heeft de afgelopen kwart eeuw echter steeds meer drankjes met tussenliggende alcoholgehalten op de markt gebracht. Er kwamen sterkere bieren, sterkere wijnen, mixdrankjes, shooters, alcopops, likorettes enzovoorts. Voor consument zowel als voor verstrekker verwarrend. Welke leeftijdsgrens geldt voor welk drankje ?
Ook voor de scholen wordt de situatie duidelijker. Schoolfeesten in het middelbaar onderwijs zullen voortaan alcoholvrij moeten zijn. In 2011 was 56 procent van deze schoolfeesten niet alcoholvrij.
De meerderheid van de bevolking is voorstander van verhoging van de leeftijdsgrens. Stand.nl mat in 2009 een percentage voorstanders van 76 procent. De WHO meldde in 2010 70 procent voorstanders. Stap in 2011 zelfs 82 procent voorstanders. Commercieel belanghebbenden bij de alcoholverkoop zijn zoals verwacht tegen verhoging van de leeftijdsgrens. Gezondheid is echter te kostbaar om de commercie in dezen tegemoet te komen.
Dingeman Korf