Binnen de Europese Unie geldt het principe van vrij handelsverkeer. Dat principe vergroot echter de schade die alcohol in de lidstaten aanricht. Het dwingt namelijk de staten voorrang te geven aan de vrije handel boven gezondheidsbevordering. Aldus een Britse commissie van gezondheidsdeskundigen.
De regels van de gemeenschappelijke markt verbieden importverboden voor producten die in andere lidstaten op de markt zijn. Ook mogen producten uit andere lidstaten niet door speciale importheffingen belemmerd worden. Dit geldt ook voor producten die schadelijk voor de gezondheid (kunnen) zijn. Bescherming van de volksgezondheid door importheffingen is daardoor uitgesloten.
Een complicerende factor vormen verder de landbouwsubsidies. Daarvan gaat jaarlijks maar liefst 1,5 miljard euro naar producenten van grondstoffen (vnl. druiven) voor alcoholhoudende dranken. Daardoor blijft bijvoorbeeld de prijs van Europese wijn lager dan zonder subsidies. Dat werkt consumptiebevorderend in plaats van consumptieremmend.
Zowel vanuit medisch als vanuit sociaal gezichtspunt is er alle reden om de Europese alcoholconsumptie af te remmen. Alcohol veroorzaakt binnen de EU tenminste 115.000 doden per jaar, en vele miljarden euro’s aan maatschappelijke schade. Er zijn sterke aanwijzingen dat die schade aanzienlijk verminderd kan worden door hogere accijnzen plus beperking van de verkrijgbaarheid plus intensief testen van verkeersdeelnemers op alcohol.
Vanuit de EU staan de regeringen echter onder druk om alcohol-beperkende wetgeving af te zwakken. Zo hebben Denemarken, Zweden en Finland hun accijnsbeleid afgezwakt. Zweden heeft ook de “import voor eigen gebruik” geliberaliseerd . Engeland heeft het stricte systeem met betrekking tot de openingstijden van de pubs verruimd. Enzovoorts.
De Europese politici hebben tot nu toe in meerderheid slechts twee wapens willen hanteren tegen de alcoholschade. Namelijk publieksvoorlichting en zelfregulering van de alcoholbranche. De feiten tonen aan dat dit een verspilling van tijd en een sollen met menselijk welzijn is geweest. De regeringen van de lidstaten hebben daardoor hun morele verplichting verzaakt om de bevolking te beschermen tegen voorkoombare schade.