Jongeren nemen veelal meer risico’s dan volwassenen. De jonge helden uit de reclameclips geven het slechte voorbeeld. Maar het is niet alleen het slechte voorbeeld dat veel jongeren verleidt tot het nemen van onverantwoorde risico’s. Er is ook een psychologische aanleiding, en de ervaring speelt ook een rol.
Jongeren verkennen hun mogelijkheden. Hun prestatievermogen is vanaf hun kindertijd voortdurend toegenomen. Dat vraagt om uitproberen van het nieuwe. Dat betekent meer inzet, meer spanning, maar heel vaak ook meer risico. Zij verkennen hun mogelijkheden op de mountainbike of op de brommer, in de disco, de sportclub of de vriendenkring. Maar ook de wereld van alcohol en drugs gaat voor hen open, en wordt dus verkend. In die verken-situatie hebben voorbeelden onevenredig veel invloed op het gedrag. De reclamewereld weet dat al lang. Zij benadert de jongeren met een psychologisch uitgekiende strategie, waarin aantrekkelijke voorbeelden gesteld worden.
Recent Zwitsers onderzoek onder 603 scholieren van 16 en 17 jaar, heeft meer licht geworpen op de achtergronden van de risicobereidheid. Daarbij is gebleken dat de risiconemers helemaal niet de stoere durfallen zijn waarvoor zij gewoonlijk worden versleten. Het zijn heel vaak kinderen die om één of andere reden menen zichzelf te moeten bewijzen. De gemiddelde risiconemer lijdt heel vaak onder negatieve gevoelens over zichzelf, onder de druk van school of vriendenkring, onder vervreemding van zijn ouders.
Een deel van de risiconemers zoekt de “roes van het risico” om zijn problemen te ontvluchten. De roes dus als camouflage voor problemen. De kortdurende roes van “bungee-jumping” of “sky-diving”, of de wat langer durende van klauteren tegen ontoegankelijk steile bergwanden. De vertoning van dergelijke risico-bezigheden op de televisie, roept het verlangen op om zoiets ook te proberen. Maar ook het bewust zoeken van de roes van alcohol of drugs hoort in deze categorie.
Een ander deel van de jongeren neemt risico ‘s om zichzelf te bewijzen tegenover vrienden, ouders of vriendin. Daarbij wil de één niet voor de ander onderdoen. Het slechte voorbeeld van vrienden, moet overtroffen worden. Zo wordt het genomen risico telkens groter. Hierbij staat niet het zoeken van de roes primair, maar bijvoorbeeld het elkaar overtreffen met de hoeveelheid alcohol die men kan drinken zonder om te vallen. “Stoerder” lijken dan de ander dus. Niet omdat men in wezen stoer is, maar om zichzelf te bewijzen. Risico zoeken vanuit een angst om minder te zijn dan een ander.
Voor ouders, docenten en jeugdleiders is het belangrijk te weten tot welke categorie een jongere behoort.