Gemeenten krijgen binnen enkele maanden de bevoegdheid om een eind te maken aan happy hours en stuntprijzen voor drank in café’s. Aldus minister Rouvoet in zijn openingstoespraak vorige maand op het Nederlands Congres Volksgezondheid in Groningen.
Het is inmiddels drie jaar geleden dat de Tweede Kamer de toenmalige minister van volksgezondheid Hoogervorst vroeg om een verbod op “happy hours”, de uren waarop drank met forse kortingen (vaak tot 50%) in café’s wordt aangeboden. Toen de huidige minister Klink pas was aangetreden, kondigde hij aan om werk te gaan maken van een dergelijk verbod. De alcoholbranche en de horeca tekenden bezwaar aan. Het resultaat was dat precies een jaar geleden minister Klink mededeelde af te zullen zien van een algemeen verbod op happy hours. In plaats daarvan zou hij een gesprek aangaan met de horeca en de VNG over alternatieve mogelijkheden.
Wat er sindsdien is gebeurd, is niet naar buiten bekend geworden. Maar er is kennelijk doorgezocht naar een mogelijkheid om aan de wens van de Tweede Kamer tegemoet te komen. Want de regering wil het excessieve alcoholgebruik door jongeren terugdringen. En de happy hours zijn vaak sterk op jongeren gericht. Nu komt dan minister Rouvoet met de mededeling dat de gemeenten binnen enkele maanden de bevoegdheid krijgen om happy hours en stuntprijzen voor drank in café’s te verbieden. Een wetsvoorstel daartoe ligt al voor advies bij de Raad van State.
Hierbij vallen de volgende kritische kanttekeningen te maken:
In de eerste plaats is er geen sprake meer van een wettelijk en landelijk geldend verbod, maar van een bevoegdheid voor gemeenten om een verbod uit te vaardigen. De verantwoordelijkheid wordt afgeschoven naar de gemeenten. Die kunnen het ook nalaten om een verbod uit te vaardigen. Bovendien zijn zij in de praktijk vaak gevoelig gebleken voor de argumentatie van de plaatselijke middenstand en horeca. Daardoor is er een grote kans dat regelingen als zij er al komen sterk afgezwakt worden, en dat naburige gemeenten verschillende regelingen treffen. Met als gevolg drinktoerisme.
In de tweede plaats kan de maatregel het excessief drinken door jongeren maar weinig inperken. Jongeren consumeren slechts éénvijfde van hun alcoholgebruik in de horeca (café’s en disco’s). Als zij door de maatregel in de horeca twintig procent minder gaan drinken, scheelt dat op hun totale alcoholgebruik slechts vier procent. Natuurlijk betekent ieder procent verlaging een procent winst. Maar terugdringen van het huidige excessieve alcoholgebruik vraagt om een minstens twaalfmaal zo grote vermindering van de consumptie.
In de derde plaats is de maatregel alleen van toepassing op horeca bedrijven. Dat schept ongelijkheid tussen verschillende alcoholverstrekkers. Want de supermarkten mogen gewoon doorgaan met kortingsacties voor alcoholhoudende drank. Ons inziens zou er daarom een landelijk geldend wettelijk totaalverbod op prijsstunten met alcohol moeten worden uitgevaardigd.
De nu voorgestelde regeling is ons inziens weinig meer dan symboolpolitiek. De alcoholverstrekkers hebben er nauwelijks omzetverlies van te duchten. Zij zullen daarom niet protesteren. Mogelijk betuigen zij zelfs hun instemming met de maatregel, om hun goede wil te tonen ten aanzien van het terugdringen van excessief alcoholgebruik onder jongeren.
De alcohol die jongeren drinken, gaat voor viervijfde buiten de horeca om. In de supermarkt of in de sportkantine (en soms ook in het dorpshuis) is alcohol veel goedkoper dan in de horeca. Dus drinken zij bij voorkeur bij hun ouders thuis, of bij vrienden, of in de sportkantine, of in de beruchte keten en hokken.
Effectief terugdringen van het excessieve alcoholgebruik onder jongeren, vraagt om drastischer maatregelen dan wat er nu op komst is. Een forse accijnsverhoging voor alle drie soorten drank, vermindering van de verkrijgbaarheid naar plaats en tijd, versobering van de reclame en invoering van één leeftijdsgrens bij 18 jaar, die vier maatregelen in combinatie genomen en ondersteund door forse campagnes die de noodzaak ervan onderstrepen, zijn de enige weg om redelijk snel uit het huidige moeras te komen.
Dingeman Korf