terug

Aanvechtbare redenering kinderombudsman over inzet “loktieners”

Kinderombudsman Marc Dullaert keurt de inzet van minderjarigen voor drankcontroles in de horeca af. “Feitelijk vragen wij de tiener een strafbaar feit te plegen. Welke pedagogische boodschap geef je jongeren zo mee ? Hiermee geven we duidelijk het verkeerde voorbeeld”.

De kinderombudsman is voor een actieve rol van de overheid bij het terugdringen van de verkoop van alcohol aan minderjarigen. Maar hij vindt dat de overheid daarbij gebruik moet maken van andere middelen. Bijvoorbeeld meer controles door daartoe aangestelde ambtenaren, of het inschakelen van meerderjarige tieners.

Dullaert deed zijn uitspraken naar aanleiding van het feit dat de afgelopen tijd GGD West-Brabant in opdracht van de gemeenten, onderzoek heeft uitgevoerd naar de naleving van de wet waarbij minderjarige “loktieners” werden ingezet. Strikt formeel gezien waren de gemeenten daarbij strafbaar. Door minderjarigen drank te laten bestellen, lokt de gemeente uit dat zij een strafbaar feit plegen. Uitlokking van een strafbaar feit, is op zichzelf een strafbaar feit.

Bij het voorgaande, hoe juridisch sluitend ook, vallen een aantal kritische kanttekeningen te maken. Dullaert suggereert meer gebruik te maken van daartoe aangestelde (gemeente)ambtenaren. In de praktijk is gebleken dat die ambtenaren binnen de kortste keren van gezicht bekend zijn in de plaatselijke horeca, in kleine gemeenten zelfs in de supermarkten. Dus schenkt de barkeeper tijdens hun aanwezigheid nooit een drankje zonder leeftijdscontrole. Overtredingen worden er niet meer geconstateerd. Hier wreekt zich de decentraliseringsdrift van de regering, die het toezicht op de naleving van de DHW zo nodig bij de gemeenten wilde leggen. De inzet van “loktieners” is dus feitelijk door de regering uitgelokt !

Het inschakelen van meerderjarige tieners lijkt een oplossing te bieden. Het is echter niet zonder nadeel. Uitsluitend het niet controleren van hun leeftijd is strafbaar, de feitelijke verkoop niet. Slechts een deel van de overtreding valt dus te constateren, en wel het lichtste deel.

Welke pedagogische boodschap je de “loktieners” meegeeft, hangt helemaal af van de instructies die je hun geeft. De inzet van “loktieners” is een noodgreep, omdat andere controles op de naleving van de DHW niet effectief zijn. Zeventienjarigen zijn volwassen genoeg om te kunnen begrijpen dat hun inzet niet bedoeld is om hen op het criminele pad te brengen, dat dit een uitzondering is bedoeld om anderen van het criminele pad af te helpen, en dat de samenleving niet kan functioneren zonder de inzet van burgers.

Juridisch valt nog te constateren de gemeente weliswaar een strafbaar feit pleegt, maar niet met de opzet om een strafbaar feit te plegen. Te vergelijken met zelfverdediging, mishandeling uit noodweer. De rechter kan de gemeente dus vrijspreken. Maar aan de andere kant kan de rechter het gebruik van op illegale wijze verkregen bewijsmateriaal weigeren.

Dingeman Korf