Wie veel alcohol drinkt, beschadigt zijn lever. Maar het is niet alleen de inwerking van alcohol zelf, waardoor de lever schade oploopt. Alcohol bevordert daarnaast ook op een indirecte wijze leverschade, door de lever toegankelijker te maken voor bacteriën.
Van oudsher is bekend dat alcohol de vatbaarheid voor tal van ziekten vergroot. Berucht was in dat opzicht een eeuw geleden de besmetting met TBC in gezinnen van zware drinkers. Vandaar de slagzin van de toenmalige drankbestrijders: “het drankgebruik brengt mee, een nageslacht met TBC”. Natuurlijk werden de drinkers zelf het eerst besmet als gevolg van hun verzwakte weerstand. Hun kinderen raakten indirect besmet doordat zij in hetzelfde huis woonden als de patiënt. Door het isoleren van patiënten en door betere hygiëne is TBC in West-Europa allang geen volksziekte meer.
In tal van ontwikkelingslanden bestaat nog steeds een samenhang tussen het voorkomen van TBC (en sommige andere ziekten) enerzijds en drankgebruik anderzijds. Daardoor is het onderwerp weer in de belangstelling van medische en microbiologische onderzoekers gekomen. Zo heeft begin 2014 onderzoeker E. Elamin van de universiteit van Maastricht, zijn bevindingen gepubliceerd over de aantasting van de natuurlijke beschermlaag van het darmslijmvlies door alcohol. De doorlaatbaarheid van het slijmvlies voor bacteriën wordt door alcohol vergroot. Daardoor kunnen allerlei ziekteverwekkers bij forse drinkers gemakkelijker vanuit de darm in het bloed komen.
Enkele maanden later berichtte een Franse onderzoeksgroep over zijn onderzoeksresultaten op het International Liver Congress 2014. De onderzoekers hadden van een groep muizen de ene helft met de darmflora van menselijke alcoholgebruikers zonder leverschade geïmplanteerd, en de andere helft met de darmflora van alcoholgebruikers mèt leverschade. Vervolgens werden alle muizen op een dieet met alcohol gezet. Na verloop van tijd werd nagegaan wat de verschillen tussen de twee groepen waren. Het bleek dat de groep met de “besmette” darmflora sneller en meer problemen met zijn lever kreeg dan de groep met de “onbesmette” darmflora. Zij concludeerden daaruit dat voortgezet alcoholgebruik leidt tot gevaarlijker worden van de darmflora.
Het laatste nieuws op dit terrein werd afgelopen februari bekend gemaakt. Een werkgroep aan de universiteit van Californië onder leiding van prof. Bernd Schnabl heeft ontdekt dat alcohol de aanmaak van de zogenaamde Reg3-lektinen afremt. Het zijn deze lektinen die de slijmhuid van de darm beschermen tegen het binnendringen van bacteriën uit de darminhoud. Wanneer er weinig lektinen aanwezig zijn, is de natuurlijke afweer verzwakt. De bacteriën (en hun gifstoffen) dringen dan gemakkelijker de slijmhuid binnen, en komen via deze in het bloed. Via de bloedsomloop bereiken zij dan alle organen.
Schnabl en medewerkers hebben vervolgens vergelijkend onderzoek uitgevoerd met drie verschillende muizenstammen met verschillend sterke lektineproductie. Bij de stam met bijna geen lektinevorming raakte door het voeren met alcohol de darmwand uiteindelijk geheel overwoekerd met bacteriën. Bij de stam met extra hoge lektinevorming, vond veel minder bacterieproductie plaats. Dus hoe meer lektinevorming, hoe minder infectie van de lever. Maar ook hoe minder verandering in de samenstelling van de darmflora door alcohol. Het is het afremmen van de lektinevorming door alcohol dat leidt tot bacteriële ziekten zoals TBC, maar ook tot aantasting van de lever door bacteriën.
Dingeman Korf