Het excessieve drinken door jongeren, heeft de druk op de regering verhoogd om de leeftijdsgrens voor drank beter te handhaven. De alcoholbranche en het CBL zijn bang voor strengere regelgeving. Die kan hun omzet kosten. Daarom hebben zij zelf een voorzichtige aanscherping doorgevoerd. Die blijkt echter niet te werken.
Het is bij wet verboden om zwak-alcoholhoudende drank te verkopen aan jongeren beneden de 16 jaar, en sterke drank aan jongeren beneden de 18 jaar. In de praktijk is gebleken dat er weinig wetsbepalingen in ons land zijn, waar zo massaal de hand mee wordt gelicht als die betreffende de leeftijdsgrens voor het mogen kopen van alcohol.
Caissières zijn verplicht om bij twijfel over de leeftijd van iemand die alcohol wil kopen, die persoon om legitimatie te vragen. Dat gebeurde tot nu toe nauwelijks, door intimidatie, uit angst voor represailles, enz. Je zult als verkoopster van 18, maar een fors uitgevallen leider van een groep jongens van 14 tot 16 tegenover je krijgen.
Verhogen van de minimumleeftijd voor kassapersoneel naar bijvoorbeeld 25 of 30 jaar, zou de problemen sterk kunnen verminderen. Maar dat wil het CBL (lees de supermarkten) niet. Dat zou hen teveel geld gaan kosten.
Veel beter is de aanpak om de caissières te ontheffen van hun vergewisplicht, en de controle op afstand te laten uitvoeren. Het Bredase bedrijf HEM heeft apparatuur daarvoor ontwikkeld. Wij berichtten daarover precies een jaar geleden onder de kop “Koper van alcohol met webcam bekeken”. Ook hierover is het CBL niet enthousiast. Omzetverlies ligt namelijk voor de hand.
Om opgelegd krijgen van ongewenste maatregelen te voorkomen, heeft het CBL zelf een maatregel bedacht : een algemene, in alle winkels bekend te maken identificatieplicht voor iedereen die alcohol wil kopen en er jonger uitziet dan 20 jaar. De inschatting “jonger dan 20 jaar” blijft echter een subjectief oordeel van de caissière. En een geschatte leeftijd van 20 jaar ligt te laag om effectief te zijn.
De maatregel van het CBL is daarom een zachte, en bij voorbaat niet waterdichte maatregel. Iemand die er ouder uitziet dan zijn kalenderleeftijd kan nog steeds ongehinderd langs de kassa slippen. En iemand die er jong uitziet voor zijn leeftijd, zal vaak ten onrechte staande gehouden worden. Wij schreven hierover reeds in het vorige nummer van dit blad.
Dat het CBL een boterzachte maatregel met zo weinig mogelijk effect op de omzet wil, wordt ook duidelijk uit de voorgeschiedenis. Toen namelijk het ministerie van VWS in 2006 voorstelde om een vergewisplicht voor alcoholverkopers in te voeren tegenover kopers die er jonger uitzien dan 25 jaar, stond de Stiva mede namens het CBL op zijn achterste benen. Een vergewisplicht tot 25 jaar kon wel eens flink omzet kosten.
Eén van de toen gebruikte argumenten luidde dat het invoeren van nog een derde leeftijdsgrens (naast die van 16 en van 18 jaar) verwarring zou scheppen. Nu voert het CBL zelf een derde leeftijdsgrens in. Schept die geen verwarring?
Inmiddels is al bewezen dat de maatregel van het CBL het kopen van drank beneden de leeftijdsgrens nog steeds toelaat. Het AD stuurde twee “mystery shoppers” er op uit, twee meisjes van respectievelijk 15 en 22 jaar. Bezocht werden vier supermarkten in Tilburg. Bij drie van de vier kreeg de jongste probleemloos wijn en bier mee. Bij slechts één supermarkt moest de jongste zich legitimeren (en viel toen door de mand).
Erger nog was het dat in een slijterij van Gall & Gall het meisje van 15 zonder problemen een fles sterke drank kon kopen. En dat terwijl in genoemde slijterij op verschillende plekken werd medegedeeld dat klanten onder de 24 jaar altijd om legitimatie gevraagd wordt!
Dingeman Korf