Bierbrouwer Heineken gaat op zijn blikjes en flesjes waarschuwen tegen het mis-bruik van alcohol. Het concern ziet in diverse landen een bui van overheidsmaatregelen aankomen omdat de problemen rond alcohol de pan uit rijzen. Die maatregelen tracht men te voorkomen door eigen, uiteraard minder ingrijpende maatregelen te treffen.
De waarschuwingen op de verpakking gaan niet verder dan algemeen bekende waarhe-den. Op de blikjes exportbier staat inmiddels al een “Government Warning” te lezen, een waar-schuwing van regeringszijde dus. Die houdt in dat volgens de “Surgeon General” vrouwen gedu-rende de zwangerschap geen alcohol moeten drinken, en verder dat alcohol de rijvaardigheid aan-tast en gezondheidsproblemen kan veroorzaken.
Heineken doet het dus voorkomen alsof men slechts uitvoerder is van een door de regering (van de VS) nodig geoordeelde waarschuwing. Maar de overheid van de VS heeft nog helemaal geen waarschuwing verplicht gesteld. Geen enkele andere brouwerij heeft daar tot nu toe dan ook een waarschuwing op de verpakking geplaatst. Bovendien gaat exportbier van Heineken naar veel meer landen dan alleen de VS.
Waarom een waarschuwing die feitelijk alleen op de VS gericht is? Wil Heineken soms voorkómen dat men met schadeclaims te maken krijgt van mensen wier leven door alcohol ver-woest is? Wil Heineken vermijden in een vergelijkbare situatie te belanden als de Amerikaanse tabaksindustrie? Tegen die industrie lopen langdurige juridische processen, waarin miljarden dol-lars geeist worden.
Zowel in de Verenigde Staten als in diverse Europese landen, is de overheid zo langza-merhand tot de conclusie gekomen dat uitsluitend waarschuwen tegen alcohol te weinig zoden aan de dijk zet, en dat dus naast die waarschuwingen ook structurele maatregelen nodig zijn. Heineken ziet de bui al hangen, en probeert ons inziens door zelf maatregelen te nemen, ingrijpen van de diverse overheden te voorkomen. Maar hier geldt het bekende oordeel : te weinig, en te laat.
Naast een waarschuwing op de verpakking, heeft Heineken ook een waarschuwing op een (Engelstalige) website gezet. Die website draagt het motto : geniet van Heineken op een verant-woorde manier. Ook hier vinden wij weer de bekende waarschuwingen : niet drinken als je nog beneden de wettelijke leeftijdsgrens bent, altijd slechts matig drinken (max. 3 glazen per dag), niet drinken als je zwanger bent, als je gaat autorijden of als je actief sport gaat beoefenen. Daarbij de waarschuwing dat zwarte koffie misschien wel maakt dat je je beter voelt, maar dat alcohol er niet sneller door uit je lichaam verdwijnt.
Allemaal bekende waarheden, die wel goed beschreven zijn, maar niet de volledige waarheid vormen. Door de halve waarheid te verkondigen, probeert Heineken te voorkomen dat men door de overheid verplicht wordt om de gehele waarheid te openbaren. Zo worden de risico’s van het zogenaamde “sociaal drinken”, die onlangs weer eens in de publiciteit waren, niet genoemd. Het woord “Korsakov syndroom” (alcoholische dementie) hebben wij op de website niet kunnen vinden, evenmin andere hersenbeschadiging door alcohol. Dat alcohol de kans op borstkanker vergroot zonder dat een veilige benedengrens voor de consumptie valt aan te geven, blijft onver-meld. Evenzo het feit dat alcohol de uitzaaiïng van bestaande kankers bevordert. Enzovoort.
Heineken heeft de afgelopen veertig jaar een forse bijdrage geleverd aan het ontstaan van een biercultuur, ook en vooral onder jongeren. Die biercultuur valt niet ongedaan te maken met wat voorzichtige en algemeen bekende waarschuwingen zoals die nu op de blikjes exportbier staan. De Nederlandse overheid waarschuwt al 18 jaar tegen de risico’s van alcoholgebruik via de AVP-campagne “drank maakt meer kapot dan je lief is”. Het effect is nog onvoldoende. Denkt Heineken het beter te kunnen dan het AVP?
De eerste waarschuwingen tegen tabak waren ook van het voorzichtige soort, en hadden geen enkel effect. Latere, hardere waarschuwingen waren ook nog niet voldoende. Pas nu er van een gecoördineerde aanpak via voorlichting, ingrijpende wetgeving en accijnsheffing sprake is (voor een groot deel op Europees niveau), wordt er succes geboekt bij het terugdringen van de rookgewoonte. Voor alcohol is een vergelijkbare aanpak nodig.
Dingeman Korf