Droogstaande alcoholisten lopen groot risico om terug te vallen in verslaafd gedrag. Volgens onderzoekers van de universiteit van San Francisco ligt de oorzaak van de terugval in een overactief ”pleziercentrum” in de hersenen.
De onderzoekers deden hun onderzoek met ratten. Zij constateerden dat wanneer ratten gedurende langere tijd dagelijks alcohol consumeerden, een bepaald gebied in de hersenen geactiveerd raakte. Dat verhoogde activiteitsniveau bleef bestaan na staken van de alcoholverstrekking. Ook bleven de ratten dwangmatig bezig met pogingen om alcohol te bemachtigen. Zij waren dus verslaafd geraakt aan alcohol.
Het geactiveerde gebied in de hersenen, nucleus accumbens geheten, is bij mensen betrokken bij het verwerken van plezierige ervaringen. Het wordt daarom ook wel het pleziercentrum of het genotcentrum genoemd.
Door de alcoholconsumptie verminderde bij de ratten de activiteit van de kaliumkanalen in de nucleus accumbens. Dat leidde tot verhoogde elektrische activiteit van de nucleus, die sloeg als het ware op hol. De kaliumkanalen fungeerden dus als een soort rem voor de elektrische activiteit van de nucleus. Die rem was door de alcohol uitgeschakeld, waardoor de nucleus hyperactief werd en de ratten verslaafd gedrag gingen vertonen. Door met een ”geneesmiddel” de kaliumkanalen (de rem) weer actief te maken, konden de onderzoekers de activiteit van de nucleus weer normaliseren en staakten de ratten hun dwangmatig gedrag.
Alcoholisme is een chronische ziekte. Stoppen met alcoholgebruik neemt de ziekte niet weg. De kaliumkanalen van de nucleus accumbens zijn door het alcoholgebruik in het ongerede gebracht. De rem is defect en de nucleus daardoor overactief. Die overactiviteit houdt de drinkdrang in stand. Daardoor is één enkel glas drank nooit genoeg, maar het startpunt van hernieuwd verslaafd gedrag. Als het eerste glas naar binnen is, volgen er dwangmatig meer. De kans dat een droogstaande alcoholist terugvalt in verslaafd gedrag neemt weliswaar met de jaren af, maar verdwijnt nooit helemaal. Hij blijft verhoogd risico lopen door de beschadiging van de kaliumkanalen in zijn nucleus accumbens.
Bovengenoemd onderzoek opent een weg voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen tegen verslaving. Middelen die geheel anders werken dan de bestaande. Namelijk gericht op herstel of revitalisatie van de kaliumkanalen.
Dingeman Korf