Twee recente publicaties hebben bepaalde risico’s van alcoholgebruik breed in de publiciteit gebracht. Eind januari verscheen een advies van de Gezondheidsraad over alcoholgebruik en zwangerschap. De conclusie: er valt geen veilige ondergrens aan te geven, waaronder nadelige effecten met zekerheid uitgesloten zijn. Begin februari publiceerde het Britse medische tijdschrift “The Lancet” een artikel waarin geconcludeerd werd dat alcohol net zo schadelijk voor de gezondheid is als roken, en ongeveer evenveel voortijdige sterfte veroorzaakt.
Diep in zijn hart wist het publiek natuurlijk allang dat alcoholgebruik risico’s met zich meebrengt. De Romeinen kenden bijna drieduizend jaar geleden al de mythe van Vulcanus. Die stookte ondergronds zijn smidsvuur, wat kon leiden tot uitbarsting van vulkanen. Vulcanus leefde ondergronds omdat hij mismaakt was. En volgens de mythe was hij mismaakt geboren omdat hij in dronkenschap verwekt was. Het feit dat conceptie en zwangerschap nadelig beïnvloed worden door alcoholgebruik, is dus in principe al heel lang bekend. Evenzo het feit dat alcoholgebruik veel ziekte en sterfte veroorzaakt. Was er dan niets nieuws in de recente publiciteit? Jawel, de grens voor het zogenaamd veilige gebruik is verder verlaagd, en de omvang van de gezondheidsschade nauwkeuriger vastgesteld.
Naarmate de wetenschap zich verder ontwikkelt, kunnen steeds kleinere effecten vastgesteld en gemeten worden. Hierdoor ligt voor alcoholgebruik direct voorafgaand aan de bevruchting, tijdens de zwangerschap en tijdens de borstvoeding, de veilige grens nu bij nul. En de omvang van ziekte en sterfte door alcohol, is aanzienlijk groter gebleken dan tot nu toe zogenaamd vaststond.
De reacties op bovengenoemde publicaties waren voorspelbaar. Want onwelkome boodschappen stuiten op weerstanden. In de oudheid gebeurde het zelfs dat de brenger van slecht nieuws onthoofd werd. Tegenwoordig blijft het bij zaken als volledig negeren van de boodschap, uitstoting uit de beroepsvereniging of belachelijk gemaakt worden in de publiciteit.
De twee berichten op zichzelf, werden door de kranten die ze opnamen objectief gebracht.
Sommige commentatoren en schrijvers van ingezonden stukken lieten daarentegen heel duidelijk merken dat de boodschap bij hen niet welkom was. Zo zette een commentator de kop “Bangmakerij” boven zijn stukje over het advies van de Gezondheidsraad. Alsof die Raad een suggestief en misleidend stuk geschreven had. De nuchtere en objectieve constatering van de feiten door de Raad, was het tegendeel van suggestief.
Een inzender van een ingezonden stuk poneerde dat hij door een roker naast hem gedwongen wordt tot het inademen van verontreinigde lucht, maar dat een drinker hem geen problemen bezorgt. Blijkbaar had die schrijver nooit last gehad van geluidsoverlast, wildplassen of geweldpleging na alcoholgebruik, laat staan van dronken tegenliggers.
De risico’s van alcoholgebruik zijn in de publiciteit geweest. Nu moet ervoor gezorgd worden dat het publiek de boodschap niet negeert, en zich ook niet opnieuw in slaap laat sussen door de halve waarheden van de alcoholbranche.
dr.ir. Dingeman Korf