terug

Steeds meer hersenaantasting voor alcohol

Het huidige excessieve alcoholgebruik onder jongeren, zal ook in de toekomst nog veel problemen veroorzaken. Wie in zijn jeugd teveel drinkt, heeft een grote kans daar zijn hele leven last van te blijven houden. Aldus diverse gedragsneurologen en psychofarmacologen.

Een groot deel van de Nederlandse jongeren drinkt veel te veel alcohol, en begint daar op een veel te jeugdige leeftijd mee. Alcohol verstoort niet alleen het functioneren van de hersenen, maar ook de ontwikkeling ervan. Er vindt een scheefgroei plaats, met name van persoonlijkheid en karakter. Maar ook fysiek worden de hersenen aangetast door langdurig fors alcoholgebruik. Het eindstadium van die aantasting is het Korsakov syndroom, waarbij het korte geheugen niet meer functioneert. In de volksmond heet deze ziekte daarom ook wel alcohol-dementie.

Het aantal Korsakov patiënten is de afgelopen twintig jaar gestaag toegenomen. Gelijktijdig is de gemiddelde leeftijd waarop de ziekte tot uiting kwam omlaag gegaan. Vroeger trad de ziekte vrijwel uitsluitend na het vijfenvijftigste levensjaar op. Tien jaar geleden werden er al jongere, soms veel jongere patiënten gesignaleerd. Drie jaar geleden sloeg Korsakov-psycholoog Slingeland uit Apeldoorn alarm over de uitbreiding van de ziekte naar jongere leeftijdsklassen. Hij zag toen in zijn praktijk regelmatig dertigers verschijnen, terwijl hij eerder altijd met patiënten tussen de veertig en de zeventig te maken had gehad.

Onlangs kwamen gedragsneuroloog K.Arts en oud-hoogleraar M.Verbaten in het nieuws met nieuwe, nog alarmerender feiten. De typische Korsakov-patiënt is tegenwoordig een dertiger of vroege veertiger. Dat betekent dat de aantasting van de hersenen al tijdens de adolescentie is begonnen. Niet verwonderlijk wanneer wij weten dat maar liefst 81 procent van de jongeren beneden de wettelijke leeftijdsgrens van 16 jaar al alcohol heeft gedronken of regelmatig drinkt. De helft van de jongeren van vijftien jaar drinkt elke week alcohol.

In de puberleeftijd en adolescentie vindt het laatste ontwikkelingsproces van het frontale deel van de hersenen plaats. Alcohol verstoort dat ontwikkelingsproces. Omdat de frontale hersenschors bepalend is voor iemands karakter en persoonlijkheid, kan alcoholgebruik op te jeugdige leeftijd al gauw blijvende gevolgen hebben.

Arts schetst dan ook een somber toekomstbeeld : “We zijn een generatie jongeren aan het kweken waarbij straks gedrags- en persoonlijkheidsstoornissen veelvuldig voorkomen”. Er is dus veel meer aan de hand dan “alleen maar” een toename van het aantal Korsakov-patiënten. De samenleving krijgt met een vloedgolf van gestoorde figuren te maken!

De aantasting van de persoonlijkheid door jeugdig alcoholgebruik, ondermijnt het vermogen kritisch over jezelf te denken, de zelfreflectie. Patiënten hebben minder zelfbeheersing, minder vaardigheid om te gaan met teleurstellingen en verlies. Zij zijn gauw geneigd om bij de alcohol de oplossing van hun problemen te zoeken.

Jongeren die vóór hun zestiende regelmatig zijn gaan drinken, hebben een viermaal zo grote kans om alcoholist te worden als de late starters. Verbaten noemt daarom alcohol een groter gevaar dan heroïne of cocaïne. Alcoholgebruik is volledig, en al te kritiekloos aanvaard. En veel gevolgen komen laat en haast ongemerkt binnensluipen.

Het aantal geregistreerde Korsakov-patiënten bedraagt momenteel ongeveer achtduizend. Hoeveel van de lichtere gevallen nog thuis verzorgd worden, is onbekend. Het totale aantal patiënten ligt dan ook zeker boven die achtduizend.

Dingeman Korf