Eén derde van de gevallen van alcoholvergiftiging in ons land, betreft kinderen en jongeren beneden de 20 jaar. Een uiterst verontrustende zaak, want de gevolgen van alcohol op die leeftijd zijn langdurig, soms zelfs levenslang. De overheid zal daarom paal en perk moeten stellen aan de macht van de alcoholbranche.
Het aantal mensen dat in een ziekenhuis moest worden behandeld wegens alcoholvergiftiging, is van 2000 tot 2005 meer dan verdubbeld. Bij kinderen tussen de 10 en 15 jaar is het aantal gevallen zelfs verzesvoudigd. Aldus de belangrijkste, en uiterst verontrustende uitkomsten van een onderzoek door de Stichting Consument en Veiligheid en het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft.
Het totale aantal ziekenhuisopnamen wegens alcoholvergiftiging bedroeg in 2005 circa 1800. Van die patiënten waren er zo’n 600 jonger dan 20 jaar, te weten ongeveer 100 in de leeftijdsgroep van 10 tot 15 jaar, en 500 in de groep van 15 tot en met 19 jaar. De kans op blijvende schade is op die leeftijd bijzonder groot. Zo kreeg kinderarts Van der Lely van het Reinier de Graaf Gasthuis op nieuwjaarsdag 2007 drie kinderen met alcoholvergiftiging binnen. De kinderen overleefden de beproeving, maaar twee daarvan betaalden een hoge prijs. Bij controle vier maanden later bleken zij qua intelligentie afgezakt te zijn van VWO-niveau naar VMBO-niveau.
Gedragsneurologen, hersenspecialisten en kinderartsen zijn het erover eens dat alcoholgebruik uitgesteld zou moeten worden tot na het volledig tot ontwikkeling komen van de hersenen. Dat is rond het éénentwintigste levensjaar het geval.
De toename van het aantal vergiftigingen onder jongeren hangt samen met de toename van het “binge-drinken” (veel alcohol op één avond). Het Trimbos Instituut meldde onlangs dat in 2003 nog 54% van de jongeren tot de binge-drinkers behoorde, terwijl dat in 2006 was opgelopen tot 75%. De hoogste percentages binge-drinkers zijn te vinden onder de 15-jarigen (78%) en 16-jarigen (bijna 87%).
Het zal duidelijk zijn dat ingrijpende maatregelen nodig zijn voor de aanpak van dit probleem. Alleen maar beter handhaven van de leeftijdsgrens van 16 jaar, zoals supermarkten, horeca en Stiva voorstaan, is volstrekt onvoldoende. Immers, in de leeftijdsgroep van 15 tot en met 19 jaar komt vijfmaal zo vaak alcoholvergiftiging voor als in de groep van 10 tot en met 14 jaar. En het hoogste percentage binge-drinkers vinden we onder de 16-jarigen, die wettelijk mogen drinken. Daartegen valt met strikter handhaven van de leeftijdsgrens niets te doen. De slagzin “alcohol onder de 16 nog even niet” is een goedkope geste van de branche om het te laten voorkomen alsof men wat aan het probleem wil doen, maar is feitelijk niet meer dan het aanpakken van een randverschijnsel.
Een echt ingrijpende maatregel zou kunnen zijn om behandeling wegens alcoholvergiftiging in het ziekenhuis niet meer door de verzekering te laten vergoeden. Wie door alcoholgebruik zijn auto in de prak rijdt, krijgt van de verzekering geen cent vergoed. Waarom dan wel de schade vergoeden als iemand door alcoholgebruik zichzelf in het ziekenhuis doet belanden ?
Een dergelijke maatregel zal ook een preventief effect hebben. Ouders zullen zich dan nog wel eens bedenken voordat zij hun kinderen van dertien thuis met alcohol kennis laten maken. En hun waarschuwingen tegen dronkenschap zullen ook meer gewicht krijgen. Momenteel gaan nog veel te veel ouders er vanuit dat een keertje dronken goed is om het af te leren.
Verhoging van de leeftijdsgrens, verhoging van de accijns, alcohol uitsluitend nog verkopen via de slijter en versobering van de alcoholreclame, zullen ook een bijdrage moeten leveren. De gemiddelde Nederlandse ouder is een niet meer dan middelmatige opvoeder. Die moet het opnemen tegen een uiterst geraffineerde alcoholreclame.
De alcoholreclame tovert de toeschouwer een zeer aantrekkelijke wereld voor. Zij laat verleidende en misleidende toneelstukjes zien, opgevoerd door personen die zich gedragen en er uitzien alsof zij net boven de 18 zijn. Logisch dat 15- en 16-jarigen dan denken : dat kan ik ook, daar wil ik ook bijhoren. Wij hebben al eerder betoogd dat de misleiding alleen uit de alcoholreclame weg is te krijgen, door over te gaan van een systeem van verbieden van specifieke uitingen en al het andere toestaan, naar een systeem van uitsluitend mogen bieden van zakelijke informatie.
Dingeman Korf